Otarcia skóry w sporcie – jak sobie z nimi radzić?

Nagłe uderzenia, upadki lub długotrwałe działanie nawet niewielkich sił tarcia mogą prowadzić do ubytków naskórka i naruszać głębsze warstwy skóry. Otarcia należą do najpowszechniejszych urazów u sportowców. Jak sobie z nimi radzić? Czy można im zapobiegać? Przeczytaj i dowiedz się więcej.

Otarcia w sporcie – czym są i komu grożą?

Otarcia to zmora sportowców – zarówno zawodowców, jak amatorów.

Zazwyczaj otarcia są drobnymi powierzchownymi ranami ograniczonymi do naskórka, z uszkodzeniem leżących niżej drobnych naczynek krwionośnych i zakończeń nerwowych. Dlatego otarcia mogą być bolesne i nieco krwawić.

Niemal każda aktywność fizyczna, która polega na wielokrotnym powtarzaniu tych samych ruchów, może prowadzić do otarć. Najczęściej jednak problem dotyczy osób uprawiających dyscypliny wytrzymałościowe, takie jak bieganie (zwłaszcza długodystansowe), jazda na rowerze i pływanie.

Na otarcia bardziej podatna na otarcia jest skóra:

• sucha, odwodniona;
• narażona na długotrwały kontakt z wilgocią (np. pot) lub z substancjami drażniącymi (np. sól i chlor w wodzie basenowej);
• narażona na działanie niekorzystnych czynników zewnętrznych (np. promieniowane słoneczne, wiatr).

Skąd się biorą otarcia u sportowców?

Otarcia powstają w wyniku urazu mechanicznego: na skutek działania sił tarcia, ucisku lub uderzenia. Niewielkie uszkodzenia naskórka zwykle goją się samoistnie w ciągu kilku-kilkunastu dni i nie pozostawiają blizn.

Bardziej rozległe otarcia mogą być np. skutkiem upadku na szorstką powierzchnię, żwir (kolana, dłonie) lub zderzenia ze ścianą (ręce, łokcie). Mogą być zanieczyszczone (np. ziemią).

Jakie obszary skóry są szczególnie narażone na otarcia? To zależy od wielu czynników, duże znaczenie ma rodzaj uprawianej dyscypliny sportowej, np.:

• bieganie – najczęściej otarcia występują na skórze ud, pachwin, pach, sutków i stóp;
• jazda na rowerze – szczególnie narażona jest skóra okolic intymnych, ud, pachwin oraz między pośladkami;
• pływanie: otarcia mogą pojawić się na skórze ramion, szyi, ud, sutków, pach i głowy (otarcia od niedopasowanych gogli lub czepka).

Co robić, jeśli otarcia się pojawią?

Jeśli po treningu lub weekendowej rekreacji zauważysz bolesne otarcie, powinieneś je właściwie zaopatrzyć:

1. Umyj ręce.
2. Oczyść ranę: przepłucz bieżącą wodą. W przypadku rozleglejszych i zanieczyszczonych otarć możesz zastosować środek odkażający. Usuń z rany większe zanieczyszczenia (np. drobiny żwiru).
3. W przypadku krwawienia możesz założyć opatrunek (np. jałowy gazik lub gazę opatrunkową z bawełny) i umocować go plastrem lub bandżem.

Otarcia zwykle nie są niebezpieczne, ale mogą być problematyczne, bolesne i negatywnie wpływać na wydajność podczas treningów. W niektórych przypadkach może dojść do zakażenia rany. Skonsultuj się z lekarzem, jeśli pojawi się:

• narastający ból i/lub obrzęk,
• wysięk z rany, ropa, nieprzyjemny zapach
• gorączka.

Jak zapobiegać otarciom u sportowców?

Długotrwałe pocieranie skóry o odzież lub skóry o skórę prowadzi do podrażnień, a następnie do otarć. Zanim jednak pojawi się otarcie (ubytek naskórka), skóra jest miejscowo zaczerwieniona i ocieplona. To ostatni moment na profilaktykę – zatrzymaj się i zadbaj o siebie.

Jak chronić skórę podczas uprawiania sportu? Czy można zapobiec otarciom? Z pewnością można zminimalizować ryzyko ich powstania. Kluczem do sukcesu jest odpowiednia pielęgnacja skóry, nawyki higieniczne i właściwa odzież sportowa.

Zapobiegaj otarciom: zabezpiecz skórę przed treningiem

Zanim wskoczysz na rower, do basenu albo założysz buty do biegania, zabezpiecz skórę – zwłaszcza te miejsca, które są najbardziej narażone na otarcia. Możesz posmarować je wazeliną lub preparatem o tłustej konsystencji i bogatej formule opartej na olejach roślinnych.

Kremy i maści z olejem lnianym, które zawierają również wazelinę, powlekają skórę specjalną warstwą ochronną oraz:

• wzmacniają i odbudowują naturalną barierę ochronną skóry;
• zapobiegają nadmiernej utracie wody przez naskórek i pomagają utrzymać właściwe nawilżenie skóry;
• działają kojąco: łagodzą stany zapalne, zaczerwienienia, podrażnienia;
• zapobiegają nadmiernej suchości skóry lub ją zmniejszają – sucha skóra jest osłabiona i bardziej podatna na otarcia;
• chronią skórę przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi (takie jak chłód, wiatr).

Jeśli trenujesz na świeżym powietrzu, nie zapominaj o skutecznej ochronie przeciwsłonecznej. Co 2-3 godziny na nieosłoniętą skórę nakładaj wodoodporny krem z filtrem o wysokim współczynniku SPF.

Zapobiegaj otarciom: nawilżaj i wzmacniaj skórę

Nawilżaj swoją skórę – od wewnątrz i od zewnątrz. Odwodniona skóra jest podatna na uszkodzenia. Pij dużo wody – przed, w trakcie i po treningu. Podczas intensywnego wysiłku skóra traci więcej wody, co grozi jej nadmiernym przesuszeniem. Promieniowane słoneczne, chłód, wiatr także mogą wysuszać skórę. Dlatego krem lub maść z olejem lnianym sprawdzi się nie tylko przed, ale i po aktywności fizycznej.

Olej lniany jest bogaty w kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, które wspierają procesy naprawcze naskórka, odżywiają skórę i pomagają przywrócić jej właściwe nawodnienie. Uzupełniają lipidy w naskórku i wzmacniają naturalne funkcje skóry jako bariery ochronnej przed czynnikami zewnętrznymi.

Nawilżona, odżywiona skóra ma większą wytrzymałość mechaniczną, szybciej się regeneruje oraz jest mniej podatna na otarcia i urazy.

Zapobiegaj otarciom: wybierz odpowiednią odzież i buty

Odpowiednie obuwie sportowe chroni przed powstawaniem bolesnych otarć na skórze stóp, zapobiega urazom i kontuzjom. Sportowe buty powinny:

• być właściwie dopasowane (istotny jest nie tylko rozmiar buta, ale typ stopy i rodzaj uprawianej dyscypliny sportowej): buty nie mogą być zbyt luźne ani zbyt ciasne – powinny przylegać do stopy, ale nie mogą uciskać;
• zapewniać stopie odpowiednią stabilizację i amortyzację;
• być wykonane z materiałów umożliwiających optymalną wentylację i cyrkulację powietrza wewnątrz buta.

Zadbaj o odpowiednią odzież sportową:

• odprowadzającą wilgoć z powierzchni ciała;
• właściwie dopasowaną do sylwetki;
• bezpieczną – bez substancji drażniących i alergizujących.

Usunięcie wszelkich metek ze sportowego stroju również zmniejsza ryzyko powstania otarć. Możesz rozważyć zakup odzieży bezszwowej lub z płaskimi szwami.

Przestrzegaj zasad higieny: bierz prysznic jak najszybciej po treningu i zmieniaj ubrania na suche i czyste. Po każdym treningu odzież należy wyprać. Na rynku są dostępne specjalne detergenty do czyszczenia odzieży sportowej.

Autor: Andrzej Grzechowiak

Czytaj więcej:

Jak pielęgnować skórę po zabiegach usuwania tatuażu?
Jak dbać o skórę po depilacji?
Delikatna skóra okolicy pieluszkowej – jak o nią dbać i ją pielęgnować?